แบบของนิติกรรม หมายถึง วิธีการที่กฎหมายกำหนดไว้เพื่อบังคับให้ผู้แสดงเจตนาต้องปฏิบัติตามเป็นพิเศษนอกเหนือจากการแสดงเจตนาทำนิติกรรมทั่วไป ดังนั้น ถ้าผู้ทำนิติกรรมปฏิบัติไม่ถูกต้องหรือไม่ปฏิบัติตามย่อมทำให้นิติกรรมนั้นตกเป็นโมฆะ ตาม ป.พ.พ. ม. 152

         

          ชนิดของแบบแห่งนิติกรรม มี 4 ชนิด ได้แก่

                    1. ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่

                              - ซื้อขาย (ม.456 ว.1)    

                              - ขายฝาก (ม.491)       

                              - แลกเปลี่ยน (ม.519)                                          

                              - ให้ (ม.525)          

                              - จำนอง (ม.714)

                              - การได้มาซึ่งอสังหาริมทรัพย์หรือทรัพย์สิทธิเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์ (ม.1299 ว.1)

                              - การแลกเปลี่ยน ระงับ และกลับคืนมาแห่งทรัพย์สิทธิอันเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์ (ม.1301)

                   2. ทำเป็นหนังสือต่อพนักงานเจ้าหน้าที่

                              - พินัยกรรมแบบเอกสารฝ่ายเมือง (ม.1658)         

                              - พินัยกรรมแบบเอกสารลับ (ม.1660)

                              - พินัยกรรมแบบทำด้วยวาจา (ม.1663 ว.ท้าย)

                   3. จดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่

                              - การจดทะเบียนห้างหุ้นส่วนสามัญ (ม.1064)       

                              - การจดทะเบียนห้างหุ้นส่วนสามัญ (ม.1078)

                              - การจดทะเบียนบริษัทจำกัด (ม.1111)

                              - การจดทะเบียนสมรส (ม.1457)

                              - การจดทะเบียนหย่า (ม.1515)

                              - การจดทะเบียนรับเด็กเป็นบุตร (ม.1548)

                              - การจดทะเบียนรับบุตรบุญธรรม (ม.1598/27)

                   4. ทำเป็นหนังสือ

                              - หนังสือรับสภาพหนี้ (ม.193/14)                   

                              - โอนหนี้ (ม.306)

                              - เช่าซื้อ (ม.572)                                      

                              - ข้อตกลงคิดดอกเบี้ยทบต้น (ม.655)

                              - ตัวแทน (ม.798)                                     

                              - ตั๋วเงิน (ม.908,982,987)

                              - สัญญาก่อนสมรส (ม.1466)                         

                              - การหย่า (ม.1514)

                              - พินัยกรรม (ม.1656,1657)

                  สังเกต : นิติกรรมที่ต้องมีหลักฐานเป็นหนังสือ กฎหมายบังคับให้ลงลายมือชื่อเฉพาะคู่กรณีฝ่ายที่ต้องรับผิดเท่านั้น แม้ฝ่าฝืนก็มีผลเพียงไม่อาจฟ้องร้องบังคับกันได้เท่านั้น ไม่มีผลทำให้นิติกรรมตกเป็นโมฆะ เช่น

                             - สัญญาจะซื้อจะขาย (ม.456 ว.2)

                             - การเช่าอสังหาริมทรัพย์ (ม.538)

                             - การกู้ยืมเงินกว่าสองพันบาท (ม.653)

                             - สัญญาค้ำประกัน (ม.680 ว.2)